Tekeningen op internet!

Voordat we kunnen beginnen met het maken van de gebouwtjes van onze stadsmaquette moeten we precies weten hoe ze eruit moeten komen te zien. We verzamelen daartoe zoveel mogelijk afbeeldingen en andere brongegevens van de stedelijke bebouwing in ons archief. Voor het bereiken van de juiste verhoudingen zijn tekeningen onmisbaar. We maken zoveel mogelijk gebruik van beschikbare tekeningen. Dat kunnen bijvoorbeeld bouwvergunningstekeningen, opmetingen of gevelwandtekeningen van de gemeente zijn.

Maar voor de meeste gebouwen is er geen bruikbare tekening voorhanden. Het systeem van bouwvergunningen stond in 1867 nog in de kinderschoenen. Àls er al een tekening bij een vergunning is gevoegd is dat meestal niet meer dan de spreekwoordelijke krabbel op de achterkant van een bierviltje. Belangrijke informatie, maar onbruikbaar als maatvaste bron. Het bouwvergunningenarchief bevat daarom weinig beeldmateriaal dat we zonder ingrijpende bewerkingen kunnen gebruiken. En veel grote monumenten in Maastricht zijn in de periode na 1867 zó ingrijpend gerestaureerd dat ze er heel anders uit kwamen te zien, waardoor latere tekeningen vrijwel onbruikbaar zijn. Sinds 1867 is bovendien maar liefst de helft van de historische bebouwing van Maastricht verdwenen, meestal zonder enige vorm van opmeting of bouwhistorische documentatie. Daarom moeten we zelf heel veel reconstructietekeningen maken.

Het zijn werkdocumenten pur sang binnen het project. Ze zijn daarom lang niet altijd ´netjes´ uitgewerkt en staan vaak vol met aantekeningen en correcties. Ook laten ze de persoonlijke hand van de tekenaar te zien omdat het hanteren van een uniform tekensysteem overbodig is. Maar juist dat ´organische´ verleent de tekeningen -eigenlijk is het woord maatschetsen beter op zijn plaats- een zekere charme. Ze laten zien dat ons project mensenwerk is.

In de loop van de jaren hebben we een grote hoeveelheid tekeningen gemaakt. Het zijn bovenaanzichten en geveltekeningen. De bovenaanzichten (´kappenplannen´) zijn eigenlijk voorstudies voor de maatvaste digitale kaart die als basis dient voor de plattegrond van de stadsmaquette.

We hebben besloten alle papieren tekeningen en schetsen geleidelijk aan voor iedereen toegankelijk te maken via internet. Op de meest eenvoudige wijze: we scannen ze (soms een kopie, omdat het origineel te groot is) en verzamelen de gedigitaliseerde tekeningen in web-albums. Ongetwijfeld niet de meest sublieme technische oplossing, maar een bekend gezegde dat hier zeker op zijn plaats is luidt: beter een half ei dan een lege dop!

De tekeningen en schetsen zijn geordend in albums. Ieder album bevat tekeningen van een aantal bij elkaar gelegen blokken. Een blok is een groep van maximaal 100 objecten. Met een object wordt meestal een huis of ander bouwwerk aangeduid. De scheidslijnen tussen de blokken lopen over het algemeen samen met de straten van de binnenstad. Op een overzichtskaartje (het eerste webalbum) is de nummering van de blokken terug te vinden. Voor niet-Maastrichtkenners: maak een afdruk van de plattegrond op uw eigen printer en leg er een stratenplan naast zodat u de straatnamen kunt thuisbrengen.

Tot enkele jaren terug gebruikten we een nummeringssysteem waarbij een samenhangende groep blokken ook een sectornummer kreeg. Dat gebruiken we nog steeds voor de vestingwerken.